Azerbaycan Hukuk Sistemi

Azerbaycan Hukuk Sistemi, Azerbaycan’ın hukuk sistemi 3 dereceli bir yöntemle idare edilmekte ve bunlara 1. derece, istinaf derecesi ve temyiz derecesi denmektedir. 1. derece mahkemelerden kasıt umumi mahkemeler ve konularında uzmanlaşmış diğer mahkemeler anlaşılmaktadır.

Azerbaycan Hukuk Sistemi

Türkiye’deki sistemi gözümüzün önüne getirirsek daha iyi anlayabileceğimiz ve benzerliği görebileceğimiz bir sistem oluşmuş olacaktır. Özellikleri itibariyle ilk derece mahkemeleri bizim ceza mahkemeleri, ticaret mahkemeleri, aile mahkemeleri gibi alanlarında uzmanlaşmış mahkemeleri temsil etmektedir. Azerbaycan hukuk sisteminde de 1. derece mahkemeleri aynı şekilde orada davaları görüp kararları vermektedir. Daha sonrasında ise itirazlar Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’ne yapılır. Bunu da Yargıtay gibi düşünmek gerekir. Buraya yapılan başvurular 1. derece mahkemelerden sonra yapılmaktadır. Son mercii de Türkiye’deki gibi Anayasa Mahkemesi’dir ve ülkenin en üst düzey yargı organıdır.

Azerbaycan Hukuk Tarihi

Azerbaycan’ın mahkemesel, yani hukuksal tarihi 1918’de demokratik cumhuriyet olma yolunda attıkları adımla başlamıştı. 1920’de Kızıl Ordu’nun Azerbaycan’ı işgali ile lağvedilen mahkemeler yerini Sovyetlerin atadığı hukuksal sistemlere bırakmıştı. 1991’deki bağımsızlığa kadar türlü farklılıklar geçiren Azerbaycan hukuku en sonunda günümüzdeki modern haline kavuşabilmiştir.

Azerbaycan’da üniversite öğrencisi olarak okumak isteyenlerin ülkedeki asayiş ve hukuksal işleyişinden son derece memnun kalacaklarını ve bu konuda herhangi bir sıkıntı yaşamayacaklarını söylemeliyiz. Uluslararası tüm anlaşmalara imza atmış ve İnsan Hakları Sözleşmesi’ni kabul eden ülkelerden biri olması nedeniyle Azerbaycan şuanda dünyadaki yaşanabilecek ülkeler arasındaki yerini de almaya başlamıştır.

Hukuk Sistemi Temeli

Azerbaycan hukuk sistemi medeni hukuk geleneğine dayanmaktadır ve Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası olarak bilinen bir kanunlar kanununa tabidir. Anayasa, milletin kalkınmasında yol göstermesi gereken ilkeleri ortaya koyar ve ülkenin en yüksek kanunudur. Diğer yasalar, sırasıyla Azerbaycan parlamentosu tarafından kabul edilen yasama ve düzenleyici işlemleri ve cumhurbaşkanlığı yürütme yetkilerini içerir. Yargı sistemi, en yüksek mahkeme olan ve anayasal meseleleri ele almaktan sorumlu olan bir dizi mahkemeden oluşur. Tüm yasama, yürütme ve yargı yetkileri başkent Bakü’dedir.

Azerbaycan hukuk sistemi medeni hukuk geleneğine dayanmaktadır ve Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası olarak bilinen bir kanunlar kanunu tarafından yönlendirilmektedir. Anayasa, 12 Aralık 1995’te kabul edildi ve 1991’den bir başkasının yerine geçti. Azerbaycan’ın sosyopolitik sistemlerini ve ulusal değerlerini tanımlayan temel bir yasadır. Aynı zamanda cumhuriyetçi bir yönetim sistemi yaratır, devlet egemenliğini belirler ve vatandaşların hak ve görevlerini ana hatlarıyla belirtir. Hukuku tanımlamanın ve rehberlik sağlamanın yanı sıra, ülkenin topraklarını, doğal kaynaklarını, para politikasını, dış ilişkilerini, askeri savunma ve ıslah sistemlerini de tanımlar.

Yargı Sistemi

Yargı sistemi, en yüksek mahkeme olan ve anayasal meseleleri ele almaktan sorumlu olan bir dizi mahkemeden oluşur. Toplamda beş mahkeme vardır: Yargıtay- Azerbaycan’ın en yüksek mahkemesi; Milli Cassaziy-Yargıtay; Sayıştay; İdare Mahkemesi; Ekonomik Mahkeme; Askeri Kolejler – askeri konuların ele alınmasından sorumludur; Yasal Statü Yasası – yasal statüye ilişkin konuların ele alınmasından sorumludur; İş Mahkemesi- iş sorunlarının ele alınmasından sorumlu; Askeri Kolejler – askerlik hizmetiyle ilgili konuların ele alınmasından sorumludur; Ulusal muhafız – ulusal muhafız hizmetiyle ilgili sorunları ele almaktan sorumlu; Ombudsman Ofisi- vatandaşların devlet kurumlarına karşı şikayetlerini ele almaktan sorumlu; Sosyal Mahkeme- vatandaşlar arasındaki sosyal sorunları ele almaktan sorumlu; Devlet Hizmet Kurumu – vatandaşların devlet kurumlarına karşı taleplerini ele almaktan sorumlu; İş Güvenliği ve Sağlığının Korunmasına İlişkin Devlet Hizmet Ajansı [SAOSOH] -vatandaşlar arasında iş güvenliği ve sağlığının korunmasına ilişkin şikayetleri ele almaktan sorumludur; Askeri Kolejler – askerlik hizmetiyle ilgili konuların ele alınmasından sorumludur.

Azerbaycan hukuk sistemi, nispeten genç nüfusu nedeniyle yıllar içinde birçok gelişme kaydetti. Bununla birlikte, adalete erişim gibi alanlarda hala iyileştirme için yer var. Şu anda Bakü’de yirmi üç, kırsal kesimde ise kırk avukat var. Bu alanlarda adalete erişimi iyileştirmek için, daha fazla avukatın yetiştirilmesi ve hükümet yetkilileri arasında şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmak için devlet kurumlarında reform politikalarının uygulanması gerekmektedir.