İçindekiler
Azerbaycan Dini
Azerbaycan Dini yönünden bağımsız ve hoşgörülü, aynı zamanda da %95’i Müslüman olan bir laik ülkedir. Anayasa’da 18.madde dinin devlette farklı bir ortamda yürütülmesi gerektiği, her dinin ve inancın mensuplarının özgürce ve eşit şekilde hayatlarını yaşamaları gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca yasalarla da dinlerin yaygınlaştırılması ve propagandasının yapılması yasaklanmıştır.
Azerbaycan’da büyük çoğunluk Müslüman olsa dahi 510 ayrı dinsel toplumun olduğu devletçe kayıt altına alınmıştır. 510’un 32 tanesi de İslam dışı dini cemaatler olduğu bilinmektedir.
Rus Ortodokslarının 1991 yılında Mironosets Kilisesi’ni alması ile birlikte başlayan akımın devamı olarak şu anda Bakü’de 3 adet, Gence ile Haçmaz’da da 1’er tane Rus Ortodokslarına ait kilise bulunmaktadır.
Azerbaycan Din Tarihi
Azerbaycan’da yeni düzenin kurulmasıyla 1999’da Katolikler de kayıt altına alınmış ve devlet tarafından bir yıl sonra kendilerine ibadet için bina tahsis edilmiştir. Azerbaycan Devleti ile Vatikan arasında yapılan anlaşma ile Bakü’de bir Roma Katolik Kilisesi inşa edilmiş ve açılmıştır.
Azerbaycan’daki dinsel çeşitlilikten 6 çeşit Protestan da yararlanmaktadır. Küçük küçük topluluklar dahi olsa Azerbaycan Devleti tarafından tanınan ve kayıt altına alınan cemaatlerdir bunlar da.
Ayrıca Yahudilerin de 7 farklı topluluğunun olduğu kayıtlarda belirtilmektedir. Ülkenin merkezi Bakü’de 3 adet sinagog ile Yahudiler de özgürce dinlerini icra edebilmektedir.
Hiç bilinmeyen veya şimdiye kadar karşımıza hiç çıkmamış din ve mezheplerden Hayatverici lütuf, Uluslararası Krişna Bilinci, Yehova Şahitleri, Yevangl Hıristiyanları topluluğu gibi cemaatler de bulunmaktadır.
Azerbaycan Demografik Yapısına Göre Dini Değerler
2017 itibariyle, ülke 86.600 kilometrekare yüzölçümüne ve 9,8 milyon nüfusa sahiptir. Belirli dini gruplara üyelik konusunda güvenilir istatistikler yoktur, ancak resmi rakamlara göre Müslümanlar nüfusun yaklaşık %96’sını oluşturmaktadır. Nüfusun geri kalanı esas olarak Rus Ortodoks Kilisesi, Ermeni Havariler (neredeyse tamamı işgal altındaki Dağlık Karabağ topraklarında yaşıyor), Yahudiler ve inançsızlardan oluşuyor. Çoğu Müslüman’ın nispeten düşük bir dini bağlantısı vardır ve Müslüman kimliği genellikle dinden ziyade kültür ve ırka dayanır. Dini Birimlerle İşbirliği Devlet Konseyi’ne (SCWRA) göre, Müslüman nüfusun yaklaşık yüzde 85’i Şii ve yüzde 15’i Sünnidir; geleneksel olarak, bu farklılıklar açıkça tanımlanmamıştır. 2016 raporunda, ABD Dışişleri Bakanlığı 2011’de bu rakamı yüzde 65 Şii ve yüzde 35 Sünni olarak ortaya koydu. [kaynak belirtilmeli] Hristiyanların büyük çoğunluğu Rus Ortodoks’tur. Aynı şekilde, ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre Müslüman kimliği dine değil, kültüre ve ırka dayanmaktadır. Hristiyanlar, ülkenin başkenti Bakü ve üçüncü büyük şehri Sumgait’in kentsel alanlarında yoğunlaşıyor.
Bakü’de yaklaşık 15.000 kişilik toplam Yahudi nüfusunun çoğunluğu yaşıyor. Ayrıca Cuban Village and City, Red Town ve başka yerlerde çok daha küçük topluluklar var. Ülkede beş ila altı haham ve altı sinagog var.
Şiiler, Sünniler, Rus Ortodokslar ve Yahudiler ülkenin “geleneksel” dini grupları olarak kabul ediliyor. Lutheran, Roma Katolik, Baptist, Moloch (eski inananlar), Yedinci Gün Adventistleri ve Bahailerden oluşan cemaatler 100 yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürmektedir.
Son on yılda, “Vahhabiler” ve Selefi Müslümanlar, Pentikostaller ve Hıristiyanlar, Yehova’nın Şahitleri ve Krishna That dahil olmak üzere yabancı veya “geleneksel olmayan” kabul edilen bir dizi dini grup ortaya çıktı.
Bakü, önemli gurbetçi Hıristiyan ve Müslüman topluluklara sahiptir. Yetkililer genellikle bu grupların özgürce ibadet etmelerine izin veriyor.